Wszystko, co musisz wiedzieć o hemostazie

Hemostaza to proces składający się z wszelkich mechanizmów mających na celu zapobieganie wynaczynieniu (wypływowi) krwi. Proces przebiega niezależnie od warunków, tj. zarówno w krwi prawidłowej, jak i uszkodzonej. Hemostazę dzielimy zwykle na dwa odrębne etapy: krzepnięcie i fibrynolizę. Wszystko, co warto wiedzieć na temat hemostazy, jej przebiegu i etapów, zawarliśmy w niniejszym artykule.

Czym jest hemostaza?

Hemostaza jest zbiorem mechanizmów, których celem jest zapobiegnięcie wypływaniu krwi z naczyń krwionośnych. Proces dotyczy krwi prawidłowej oraz uszkodzonej. Dzięki hemostazie, krew przepływa prawidłowo w układzie krwionośnym, co z kolei odpowiada między innymi za poziom natlenienia organizmu. Gdy ciągłość naczyń zostaje przerwana, przepływ krwi ustaje. Hemostaza zapobiega również powstawaniu zakrzepów i powstrzymuje krwawienie z uszkodzonych naczyń.

Krzepnięcie krwi i fibrynoliza to etapy, które zachodzą jednocześnie. Ich równowaga to gwarancja prawidłowego przebiegu procesu hemostazy. Jej podstawowe elementy to ściany naczyń krwionośnych, płytki krwi i układy krzepnięcia oraz fibrynolizy.

Jakie etapy hemostazy wyróżniamy?

Najprościej rzecz ujmując, hemostazę można podzielić na trzy etapy: pierwotną, wtórną i fibrynolizę. Hemostaza pierwotna to etap powstawania czopu płytkowego, a wtórna – jego wzmocnienie za pomocą sieci fibryny. W ostatnim etapie, fibrynolizie, inhibitory krzepnięcia powstrzymują czop przed wzrostem, a układ fibrynolityczny zajmuje się rozpuszczaniem sieci fibryny.

Gdy pojawia się krwawienie, organizm reaguje skurczem naczyń krwionośnych. Dzieje się tak, by ograniczyć dopływ krwi do naczynia, które uległo uszkodzeniu. Śródbłonek zostaje wówczas uszczelniony, a przepływ krwi zmienia się tak, by uruchomić płytki i wspomóc krzepnięcie.

Zaburzenia hemostazy – jak się objawiają?

Zaburzenia hemostazy mogą być przyczyną różnych chorób. Mowa tu zarówno o schorzeniach polegających na nadkrzepliwości, jak i na patologicznym krwawieniu. Jakie mogą być przyczyny zaburzenia procesu hemostazy? Jako jeden z podstawowych powodów wymienia się zwykle niedobory witaminy K, która jest odpowiedzialna za krzepnięcie krwi. Przyczyny zaburzeń to również zakrzepica, skazy krwotoczne czy różne dysfunkcje układu antykoagulacyjnego.

Warto pochylić się nad wspomnianymi wyżej skazami krwotocznymi, które objawiają się poprzez krwawienie z dziąseł i/lub nosa, pojawianie się drobnych wybroczyn na ciele, duże krwawienia po urazach czy krwawienia narządów wewnętrznych. Przyczyna skaz krwotocznych płytkowych to nieprawidłowe funkcjonowanie płytek bądź ich niewystarczająca liczba. W skrajnych przypadkach do listy objawów może dołączyć krwawienie wewnątrzczaszkowe lub z układu pokarmowego. W takich warunkach hemostaza nie ma prawa spełniać swoich funkcji.

W skazie krwotocznej naczyniowej problemy wynikają z wadliwie zbudowanej sieci naczyń krwionośnych. Wyróżniamy również skazę krwotoczną osoczową, którą wywołuje niedobór czynników osoczowych krzepnięcia.

Gdy mówimy o skazach wrodzonych, czyli hemofilii, warto mieć na uwadze, że w ich przypadku mogą występować krwawienia dostawowe i domięśniowe.