Stwardnienie rozsiane – jak się je diagnozuje i leczy?

Stwardnienie rozsiane to przewlekła, postępująca choroba demielinizacyjna, która najczęściej ujawnia się u młodych dorosłych – ludzi między 20. a 40. rokiem życia. W Polsce występuje u około 40–60 pacjentów na 100 000 osób. Jakie są pierwsze objawy SM i w jaki sposób diagnozuje się to schorzenie?

Stwardnienie rozsiane nazywane w skrócie SM od łacińskiego sclerosis multiplex to choroba, która atakuje ośrodkowy układ nerwowy – mózg i rdzeń kręgowy – prowadząc do jego uszkodzenia. W przebiegu SM dochodzi do zaniku osłonek mielinowych wokół włókien nerwowych, czyli do demielinizacji, co skutkuje zaburzeniem przesyłu sygnału nerwowego i powoduje występowanie różnych objawów neurologicznych.

Stwardnienie rozsiane może wystąpić u pacjentów w każdym wieku, ale najczęściej ujawnia się u osób między 20. a 40. rokiem życia – głównie u kobiet. Kobiety cierpią na SM dwa razy częściej niż mężczyźni.

Jak objawia się stwardnienie rozsiane?

Objawy stwardnienia rozsianego

Objawy SM zależą od tego, w której części mózgu i/lub rdzenia pojawią się obszary demielinizacyjne. Pierwszym symptomem choroby jest zazwyczaj pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, które charakteryzuje się osłabieniem ostrości wzroku, bólem gałki ocznej przy nacisku i przy ruchach, zaburzeniem widzenia barw, zawrotami głowy oraz podwójnym widzeniem. Może być to objaw izolowany lub występujący w połączeniu z zaburzeniami koordynacji ruchowej, zaburzeniami czucia powierzchniowego, osłabieniem kończyn, zaburzeniami nastroju, niepewnym chodem, mrowieniem, drętwieniem, drżeniem jednej albo więcej kończyn, nieustającym zmęczeniem, a także bełkotliwą lub spowolnioną mową. Rzadziej obserwuje się nietrzymanie moczu i/lub stolca.

Stwardnienie rozsiane – diagnostyka

Jeśli u pacjenta zauważa się wymienione objawy, zazwyczaj wykonuje się rezonans magnetyczny (MRI) głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa z kontrastem, żeby potwierdzić, czy pojawiły się zmiany demielinizacyjne, a także określić ich liczbę i lokalizację. Bardzo ważne jest również badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (pmr) pozwalające ocenić obecność stanu zapalnego w układzie nerwowym i tak zwanych prążków oligoklonalnych. Dodatkowe prążki nieobecne w surowicy, a występujące w pmr świadczą o rozwoju stwardnienia rozsianego.

Czasami przeprowadza się również badania potencjałów wywołanych, aby ocenić szybkość przewodzenia sygnałów nerwowych i wyklucza się inne choroby takie jak borelioza, sarkoidoza czy toczeń rumieniowaty układowy.

Stwardnienie rozsiane – leczenie

Jak wygląda leczenie stwardnienia rozsianego? Obecnie leczenie opiera się na podawaniu glikokortykosteroidów dożylnie – w okresach rzutów, czyli zaostrzeń objawów choroby oraz stosowaniu leków zmniejszających objawy i częstotliwość rzutów. W terapii wykorzystuje się m.in. octan glatirameru, interferon β1a, interferon β1b czy przeciwciała monoklonalne.

Bardzo ważne jest również wdrożenie rehabilitacji ruchowej, unikanie przemęczenia i stresu, a także dbanie o prawidłową wagę.

Poradnia Stwardnienia Rozsianego, w której diagnozuje się i leczy tę chorobę znajduje się m.in. w Centrum Medycznym Neuroprotect: https://neuroprotect.pl/cherry-services/poradnia-sm/